Yazar Hakkında
PİR SEYYİD KUREYŞ
VE DERSİM
(Nâr’dan Nûr’a)
Pir Kureyş
olarak bilinen veli/pirin asıl ismi, Seyyid Mahmudu’l-Kebir (Seyyid Hacı
Kures’o Gûr/1141), lakabı “Kerâmet”, künyesi Kureyş'/Derviş Beyaz'dır.
Bu künyeyi ise kendisine ait şecerede yazıldığı gibi mensup olduğu
seyyid soyu yani Ehl-i Beyt ailesinden almaktadır. Anadolu ve Dersim
inanç tarihi açısından önemli bir yere sahip olan Kureyşan Ocağı'yla
ilgili yaptığımız çalışmanın sonucunda ilk vardığımız tespit; bu kadim
ocakla ilgili hâlâ yeni çalışmalara ihtiyaç olduğu gerçekliğidir. Bu
gerçekliğin açığa çıkarılması sadece Kureyşan Ocağı için değil aynı
zamanda Dersim'in yada inancın kadim ifadesiyle Herdo Dewres'in düşünsel
ve inançsal kimliğinin tarihsel sürecine de ışık olacaktır. Aleviliğin
yayılmasında ve yaşatılmasında ocakların ve bu ocakların kurucusu olan
pir’lerin yeri şüphesiz ki hayati bir öneme sahiptir. Aleviliğin yada
tarihsel deyimle Kızılbaş inancının oluşmasında ve Dersim'in kadim
dilindeki tanımıyla Raa Haqi yani İnsan-ı Kâmil yolu’nun içsel dokusu
yine bu ulu pirlerin düşünce, ilim ve eğitim yapısıyla belli formata
kavuşmuş olması, sosyo-kültürel ve inançsal örgütlenme olan ocakların
ehemmiyetini bir kez daha bizlere göstermektedir. Pir Seyyid Kureyş,
gerek Aleviliğin Anadolu'daki sürecinde olsun gerekse de Dersim’in inanç
ve sosyo-kültürel kimliğinin şekillenmesindeki tarihi misyonu gözardı
edilemeyecek bir wayır (sahip), evliya (veli)/pir’dir. Anadolu’nun
birçok yeri ve Dersim’in hemen hemen her ilçesinde kendisiyle ilgili bir
ziyaret (jiar), nisangé, köy veya mezranın olması bu tarihsel rolün bir
tezahürüdür.
